Sự bùng nổ của công nghệ AI (Trí tuệ nhân tạo) đã trở thành một chủ đề nóng, được nhắc đến nhiều sau sự ra mắt đình đám của ChatGPT. Trong năm 2024, công nghệ AI bùng nổ gây ấn tượng mạnh mẽ với khả năng trả lời câu hỏi, sáng tác thơ và viết luận văn. Khả năng của AI khiến nhiều người lo ngại: Liệu AI sẽ ảnh hưởng đến công việc và sự nghiệp của họ như thế nào?

Sự bùng nổ công nghệ AI thay thế hay tạo việc làm?

AI có thể thay thế một số công việc hiện tại. Theo Steven Miller, Giáo sư danh dự bộ môn Hệ thống thông tin tại Đại học Quản lý Singapore (SMU), sự phát triển của công nghệ AI đồng nghĩa với việc công nghệ này có thể đạt được nhiều thành tựu hơn, ảnh hưởng đến việc làm. Ông cho rằng máy móc và phần mềm được hỗ trợ bởi AI sẽ trở nên mạnh mẽ hơn, có thể thay thế phần lớn công việc của con người một cách hiệu quả và tiết kiệm.

Các công việc lặp lại, dựa trên các hướng dẫn cụ thể, có nguy cơ cao bị thay thế bởi AI. Ngược lại, những công việc đòi hỏi khả năng thích ứng và linh hoạt sẽ khó bị AI thay thế. Dimitris Papanikloaou, Giáo sư tài chính tại Trường Quản lý Kellogg thuộc Đại học Northwestern (Mỹ), nhận định rằng những công việc đòi hỏi yếu tố con người mạnh mẽ như bác sĩ trị liệu sẽ khó bị AI thay thế, vì yêu cầu kỹ năng giao tiếp giữa các cá nhân.

Sự Xuất Hiện Của Các Công Việc Mới

Theo Steve Chase, trưởng nhóm tư vấn tại KPMG Mỹ, nỗi lo ngại về việc mất việc làm do AI là hoàn toàn có thể hiểu được. Lịch sử đã chỉ ra rằng mỗi khi có một tiến bộ công nghệ mới, nguy cơ mất việc làm là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng lịch sử cũng cho thấy sự xuất hiện của các công việc mới. Khi một số việc làm bị thay thế, những công việc mới, giá trị hơn cũng ra đời, đáp ứng nhu cầu mới của thị trường.

Phát triển cùng công nghệ AI

Giáo sư Papanikloaou cho rằng, AI hiện tại còn hạn chế ở nhiều khía cạnh. Phần lớn những gì AI đang làm là tổng hợp kiến thức hiện có với mục tiêu cụ thể, chưa tạo ra kiến thức mới. Điều này có nghĩa là con người làm việc cùng AI thay vì bị thay thế là kịch bản khả thi hơn. AI có thể nâng cao hiệu quả làm việc của con người hơn là thay thế hoàn toàn.

Steve Chase cũng đồng ý rằng nhiều doanh nghiệp đang sử dụng AI để tăng cường hiệu suất và hỗ trợ nhân viên. Các nhà lãnh đạo công ty sử dụng AI để tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh và giúp nhân viên làm việc hiệu quả hơn. AI giúp doanh nghiệp cơ cấu lại các vị trí, giảm thiểu thời gian dành cho các nhiệm vụ lặp đi lặp lại và tập trung vào quyết định chiến lược.

Người lao động cần thích ứng với công nghệ AI

Trong bối cảnh công nghệ AI ngày càng phát triển, việc thích ứng với những tiến bộ này trở thành một nhu cầu cấp thiết đối với người lao động. AI không chỉ đơn thuần là một công cụ hỗ trợ, mà còn là yếu tố thúc đẩy sự thay đổi trong mọi ngành nghề, từ sản xuất, dịch vụ đến giáo dục và y tế. Để tận dụng lợi thế của AI, các công ty và người lao động cần phải có những bước đi chiến lược và cụ thể.

Đào Tạo và Nâng Cao Kỹ Năng

Một trong những biện pháp quan trọng nhất để thích ứng với sự bùng nổ AI là đào tạo và nâng cao kỹ năng cho người lao động. Các công ty cần đầu tư vào chương trình đào tạo để giúp nhân viên hiểu rõ về cách thức hoạt động của AI và ứng dụng của nó trong công việc hàng ngày. Chương trình đào tạo này không chỉ bao gồm những kiến thức cơ bản về AI mà còn hướng dẫn cụ thể về việc sử dụng các công cụ AI để tăng hiệu suất làm việc.

Người lao động cũng cần chủ động học hỏi và cập nhật kiến thức về AI. Việc tham gia các khóa học trực tuyến, hội thảo chuyên đề, và các chương trình đào tạo nội bộ sẽ giúp họ nâng cao kỹ năng và khả năng cạnh tranh trong thị trường lao động. Kỹ năng về dữ liệu, phân tích, và hiểu biết về các thuật toán AI sẽ trở thành những yêu cầu cơ bản đối với nhiều ngành nghề trong tương lai.

Tạo Ra Các Khuôn Khổ Sử Dụng AI Có Trách Nhiệm

Việc áp dụng AI vào công việc cần được thực hiện một cách có trách nhiệm. Các công ty cần xây dựng các khuôn khổ rõ ràng để đảm bảo rằng AI được sử dụng đúng mục đích và không gây ra các vấn đề đạo đức hoặc pháp lý. Điều này bao gồm việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, đảm bảo tính minh bạch trong quá trình ra quyết định của AI và tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành.

Người lao động cũng cần hiểu rõ về các quy tắc và tiêu chuẩn đạo đức liên quan đến AI. Họ cần biết cách xử lý và bảo vệ dữ liệu, cũng như đảm bảo rằng các quyết định của họ, khi sử dụng AI, luôn tuân thủ các nguyên tắc đạo đức và pháp lý.

Tối Ưu Hóa Quy Trình Làm Việc Với AI

AI có thể được sử dụng để tối ưu hóa quy trình làm việc và tăng hiệu suất lao động. Các công ty cần đánh giá lại các quy trình hiện tại và xác định những lĩnh vực mà AI có thể mang lại lợi ích. Ví dụ, trong lĩnh vực sản xuất, AI có thể được sử dụng để tự động hóa các quy trình kiểm tra chất lượng, giảm thiểu lỗi và tăng năng suất. Trong lĩnh vực dịch vụ, AI có thể giúp cải thiện dịch vụ khách hàng thông qua các chatbot thông minh, xử lý yêu cầu nhanh chóng và chính xác.

Người lao động cần học cách hợp tác với AI để đạt được kết quả tốt nhất. Thay vì xem AI như một mối đe dọa, họ nên coi nó là một công cụ hỗ trợ giúp họ làm việc hiệu quả hơn. Điều này đòi hỏi sự thay đổi trong tư duy và cách tiếp cận công việc. Người lao động cần tập trung vào những kỹ năng mà AI không thể thay thế, chẳng hạn như tư duy sáng tạo, khả năng giao tiếp và quản lý con người.

Kết Luận

Sự bùng nổ của AI không chỉ đặt ra thách thức mà còn mở ra nhiều cơ hội mới trong công việc. Việc thay thế hay tạo thêm việc làm do AI phụ thuộc vào cách chúng ta tiếp cận và ứng dụng công nghệ này. Con người và AI có thể hợp tác để đạt hiệu quả cao hơn, tạo ra những giá trị mới trong mọi lĩnh vực. Nhìn chung, AI sẽ ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống và công việc của chúng ta.

Thích ứng với công nghệ AI là một quá trình không thể tránh khỏi và đòi hỏi sự nỗ lực từ cả phía công ty và người lao động. Đào tạo, nâng cao kỹ năng, tạo ra các khuôn khổ sử dụng AI có trách nhiệm, và tối ưu hóa quy trình làm việc là những bước đi cần thiết để tận dụng lợi thế của AI. Người lao động cần hiểu rằng AI không chỉ là một công cụ, mà còn là một cơ hội để phát triển và nâng cao khả năng của mình trong một thị trường lao động ngày càng cạnh tranh. Bằng cách chủ động thích ứng và học hỏi, họ sẽ có thể tận dụng được những lợi ích mà trí tuệ nhân tạo AI mang lại và đảm bảo sự thành công trong sự nghiệp của mình.